Torbeşler üstüne 1

Posted by avni engullu | Posted in , , , , | Posted on Cumartesi, Eylül 26, 2009

tarihte satıcılarMakedonya, Makedonlar ve Makedonya’nın Anayasası’yla konuya giriş yapayım...
Makedonya var mıdır?
Bu benim sorumdur!
Vardır!
Bu da benim şahsi cevabımdır...
Makedonlar var mıdır?
Cevap: Bana göre vardır...
Devamı da olacak sorularımın:
Makedonya ne kadardır?
Bölgesel daha büyüktür!
Ege Makedonyası nerededir?
Ya Pirin Makedonya’sı?
Yunanistan kızmasın... Bulgaristan da...
Yunanistan sert bir tavır içinde... Ne devleti ne de milleti tanıyor...
Bulgarlar Makedonları millet olarak kabul etmeyip, onlara 'Bulgar’dır' diyorlar! Makedonya’yı devlet olarak tanıyorlar...
Türkçe sözlüğe göre Makedon’un tanımı: ‘Makedonya halkından veya bu halkın soyundan olan kimseye denir’. Bazı yerlerde Makedonyalı olarak geçer bu sözcük. Mesela ‘Dünya Tarihi ve Dünya Savaşları’na bakıldığında şu açıklama vardır:

‘...  İ.Ö. 500 dolayları Kastların ve Hindu dininin kendine özgü vurgularının biçimlenişi İ.Ö. 330 Pers İmparatorluğunun Makedonyalıların saldırısıyla yıkılması İ.Ö. 320 Makedonyalı İskender'in…’
Burada Makedonyalılar bölgesel anlamda anılmaktadır. Makedonya’nın resmi siyaseti, Makedonları Slav kabul eder. Bazı bilge ve siyasetçiler, Makedon'ların köklerini Makedonyalı İskendere’e uzatırlar…
Gerçeklere göre bu tez tutmaz! Yanlış bir tezdir.

Bir türkü vardır:
"A bre Makedonlu, Makedonlu…"
Üçüncü bir durum gözlenir.
Hangisi doğru, sormayacağım.
Ben Makedonları, Makedon olarak kabul ettim dedim. Düşüncemi söyledim.

Türkiye’nin görüşü, Bulgaristan’la Yunanistan’dan farklıdır. Bana göre onun tutumu en doğrudur. Makedonya’yı devlet olarak ilk tanıyan o oldu... Anayasal adıyla devleti tanıdı ve milleti Makedon olarak kabul etti. Türkiye’ye göre Makedon’ca ayrı bir dildir. Doğru olanı da budur...

Makedonya devletse eğer, Anayasası da olacak.
O zaman ona gelelim...

Makedonya Anayasası 1991 de kabul edildi... Devletselliği de!
Makedonya Anayasa'sında Makedonlarca unutulan meseleler vardı. Bu unutulan meseleler, Makedonya’da 2001 savaşına yol açtı. Kan döküldü değişmeler için... Makedonlara göre, onlar haklıydı... Arnavutlara göre, Arnavutlar.. . Savaş sonuç verdi... Ohri Çerçeve Anlaşması geldi. Makedonya Cumhuriyeti Anayasası değişiklik yaşadı...
 
Ohri Çerçeve Anlaşmasının aradığı değişiklikler Anayasaya alındı. Mecburen alınacatı! Kan döküldü! Önergeler Makedonya Cumhuriyeti Meclisi tarafından kabul edildi. Anayasanın giriş bölümü dahi değişti... Herkes anıldı, ama Torbeş’ler anılmadı! neden?! Makedonya devlet siyaseti ve ırkçı Makedonlar, onları Makedon Müslümanları veya İslamlaştırılmış Makedonlar olarak gördüğünden bunu yaptı. Arnavutlar, onları Arnavut gördüğünden sustu. Ancak alttan siyaset yürüttükleri bellidir. Türklerse, haliyle kendilerine "Türküm" diyenlere ‘değilsin’ demedi. Onlar bana göre zaten Türk'tür… Makedon'larla Arnavut'lar bir konuda gizliden hemfikirdiler… Orası ayrı olay...

Onlar, Türkleri: Türk, Türkmen, Yörük, Torbeş, Çitak olarak ayırırırdılar.
O zaman Makedonlar: Makedon, Miyak, Mariyovalı, Bırsjak, Şop vb. olarak anılmak zorunda kalınırdı. Arnavutlarsa Gega, Toska, Şıkreta gibi sıralanırdı…

Burada anılanlardan Şıkreta ve Şoplarla başka bir sorun görecekti Makedonlar.
Şıkretaların dinlerinden ötürü Makedonlaşmış Ortodoks Arnavutlar oldukları anlaşılacaktı.
Şoplarınsa Makedonlaşmış Ortodoks Gagavuzlar oldukları meydana çıkacaktı.

Anayasanın içindeki maddelerden de değişenler oldu! Toplam 15 değiştirge onaylandı Makedonya meclisinde! Bunun yapılması için savaş mı gerekirdi? Makedonlar öyle istediler! Öyle de oldu. Savaşla elde edilen bir sonuçtur Anayasa... Makedon ırkçılarının savaşı kaybetmesi sonucu veya Arnavutların savaşı kazanmaları sonucu Anayasa değişti. Arnavutların savaşmaları değdi! Evet! Arnavut savaşçılar arasında Türkler var mıydı? Vardı. O da başka hikâyedir... Kimse bu hikayeyi anlatmaz maalesef! Bu konuda o günlerin gazetelerinin yazdıklarına dönünüz!

Anayasalar değişkendir... Değiştirilebilirler... Makedonya Anayasası'nın 131. Maddesine göre, muhtemel bir gelecekte, bir meclis toplantısında, başka önergelerle başka hal alabilir! Ama o kolay  bir şey değildir artık! Bunu aklı başında olan herkes bilir! Bilmelidir de!

Dönemin Makedonya Cumhurbaşkanı Boris Traykovski, anlaşma öncesi, diğer milli toplumları bir araya getirdi. Üç Türk partisinden ikisinin başkanları ve bir Türk aydını tarihi hatayı işlediler o toplantıya katılmakla. Ohri toplantısında boy göstermek isteyen Makedonya Cumhurbaşkanı, anlaşmaya katılmak arzusundan, anlaşma sürecinde ‘diğerlerinden’, onları temsil etme hakkını istedi. Onlar, sonucun ne olabileceğini düşünmeden, her iki parti başkanı ve bir aydınımız, halkın düşüncesini sormayıp, o hakkı ona vermekle hatayı işlediler. Makedonya Cumhurbaşkanının Ortodoks Hıristiyan olmadığını unuttular... O, Hıristiyan Katolik ve Ortoksların hazmedemedikleri başka bir dinin mensubuydu. Toplantıya Cumhurbaşkanı kabul edilmedi. O, Ohri toplantısına giremedi… Buna göre ‘diğerlerinin’ de girememesi yaşandı! Zira cumhurbaşkanına diyecek yoktu... Bizimkiler tarafından arka plandakiler görülmedi... Siyasetteyse arkada olanı da görmek gerekir...

Sayımlarda herkes kendini ne hissederse o’dur! O hak tanınmalıdır. Tanınıyor da! Ancak sayım memurları, kurşun kalemiyle sayım yaparlar Makedonya’da. Böyle yapılan sayımlara güven olmaz! Nedenini siz düşünün! Seçimlerle ilgili bir köşe yazımdaki hesabımla Makedonya’da Türk sayısı 207 bin olarak çıktı. Önemli bir dini görevlimiz, Makedonya’da Türklerin 200 bin etrafında olduğunu ileri sürdü. Sayılar doğruyu söylüyor gibidir. Oysa son sayıma göre Türklerin sayıları 75 binden biraz fazladır. 125 bin Türk’e ne oldu. Galiba buharlaştılar! Biri kalkıp da Makedonya’da Arnavutlar % 23’tür desin. Ben inanmam! Çünkü nüfus sayımları kurşun kalemle yapıldı!

Bir başka mesele daha vardır.
Torbeş'leri Türk'lerden ayırmak isteselerdi, Türk, Yörük, Torbeş, Çıtak vb. gibi bir ayırmaya gerek duyulurdu. Sosyalist sistemde bu denendi. Sözüm ona bilim adamları, misyonerler olarak Makedonya’ya yayıldılar. Bu, devletin gizliden desteğiyle oldu maalesef. Ama başarılamadı… Bu konuda bildiklerim daha çoktur. Ancak başka bir yazıya bırakıyorum.
Girişim çok uzayacak. Farkındayım!

Makedon Müslümanları Teşkilatını devlet kurdurtu. Teşkilat başkanının 1960’lı yılların ikinci yarısında, ‘Birlik’ gazetesinde, Türkçe yazıları vardır. ‘Birlik’ yıllıklarında mevcuttur. Kendisinin bana açıkça ‘Türküm’ dediği oldu. Makedonlardan zorda olduğunu söyledi! O öldü. Öldü de,  onun, devlet ve Makedon Bilim ve Sanat Akademisi (MANU) destekli tezi hafiften tuttu. Kendine Makedon Müslüman’ı diyenler görüldü. Hala da vardır! Türkçe konuşup da kedilerine Makedon Müslüman’ı diyenler de vardır! Makedon Müslümanları Derneğinin çalışmaları soluksuz kalınca yine aynı tarafın desteğiyle hala yaşayan İslamlaştırılmış Makedonlar oluştu. Buna göre şimdi İslamlaştırılmış Makedenlar da vardır! Bu sonuncu tez hala devam ediyor… Etsin… Kendilerini, İslamlaştırılmış Makedon sayanlar Hıristiyanlığa dönebilirler! Sorun yok. Makedon Ortodoks Kilisesinin kapıları ardına kadar açık onlara…
          
Anayasa her değiştirgesiyle geçerli midir?
Hayır...

Bugün Debre ve diğer yerlerde Türkçe eğitim anayasal hakkı olmasına rağmen,  buna hala sahip olmayan Türkler vardır! Mariova’da  sadece bir Makedon öğrencisine sınıf açıldı! Merkez Jupada bir Arnavut çocuğu için bir sınıf kuruldu. Debreli Türk çocukları için sınıf açılamaz Makedonya'da! çocuklar Makedonca veya Arnavutçaya yazılıyorlar. Maddi imkanı olanlar, çocuklarını Merkez Jupadaki okula gönderiyolardır. M Jupa ise Debreden hayli uzaktır. Tek sözle Debreli Türklerin anayasal hakkı gerçekleştirilmeden kalmaktadır. Oysa: Debre nüfusuna Debreli Türklerin katılımı  % 13.73' tür!

(Devam edecek)
Not: Yazı, yazarını bağlar. Yazıların her hakkı yazarına aittir.  Yazının tamamı veya alıntılanan bölümü izin alınmadan ve kaynak belirtilmeden yayınlanamaz !


Torbeşler Üstüne 2

Comments (4)

MANU'unun hipotezine karsilik sizin hipoteziniz. Bunun kararini Torbesler verir. Sosyal kimlikler genetik degil adi ustune "sosyal"dir. Yani toplum icinde degisir. Bu kimi zaman gonullu kimi zaman yari-gonullu (ekonomik, siyasi pragmatizm vs.) kimi zaman da zorla (devlet veya hakim guc eliyle) olabilir. Ancak onemli olan toplumun ne dusudugu? Yazinizda da Torbeslerin kendilerini nasil tanimladiklarina dair bir bilgi daha dogrusu arastirma yok. Kaldi ki gunumuzde kimlikler tekil degil coguldurlar. Mesela bir kisi bir ortamda kendini Makedon, baska ortamda Turk, baska ortamda da Torbes olarak tanimlayabilir.

Ozetle, MANU ne kadar milliyetci teori uretme cabasina karsilik sizinkisi... Iskalanan ise Torbeslerin kendi tanimlamalari!

DEĞERLİ DOSTUM,
YAZIMIN ÜSTÜNDE DAHA UZUN OLAN BU YAZIMIN BU BAŞLIKTA 1. OLDUĞUNU HER HALDE GÖRMEDİNİZ!
BURADAN ACELECİ OLDUĞUNUZ GERÇEĞİ ORTAYA ÇIKIYOR.
BİLİM ACELEYE GELMEYİ TAŞIMAZ.
LÜTFEN YAZIMIIN 2. VE 3. BÖLÜMÜNÜ DE OKUYUN...YAZIMIN SONUNDA OLUMSUZ OLSA DAHİ YORUMUNUZU GENE BEKLERİM...
BİZ MEKEDONYANIN MANU KURUMU DEĞİLİZ! İNSANIZ VE KONULARI TARTIŞA TARTIŞA ARAMIZDA ANLAŞIRIZ...

BAKİ SELAM

Yazar cok tesekkurler...

Selamlar Ebru

Son 10 yildir yaptigim halk arastirmalarindan ogrendiklerime dayanarak bazi goruslerimi sizle paylasacagim. Ilk once, Makedonya benim gordugum kadariyla yasadiginiz ismine Turkiye Cumhuriyeti denen ulkedeki devletin bir hayli ilerisinde olup, kisilere kendine ait dini ve kulturel orgutlenmeleri hatta mecliste anadillerini konusma vb. haklari yeterince sunmakta olup sadece ekonomik ve stratejik yonden gucsuzdur. Etrafinda tum devletler, orada hak iddia etmekte olup Makedonya her anlamda diken ustu birakilmistir. Bugun makedoncadan baska baska dil bilmeyen muslumanlar sirf Osmanlinin hatrina veya hemsehrileri sayilan Selanikli Kemal'in hatrina turkuz demek durumunda birakiliyorlar. Bu cok haksizcadir. Genetik olarak bakildiginda da fiziksel goruntu olarak bakildiginda da bu halkin hint-avrupa halklarindan olduklari ispatlaniyor. Bu yazi siyasal bir yazi oldugu icin bunu goz ardi ediyor. Torbes koyu Mogorche'de tamamen Ortodoks idi, sonra tarikat onderleri orada koyluleri davet ettiler: Gelin, isterseniz ayakkabilarinizla girin. Dua bilmiyorsaniz bile onemli degil dua okumazsiniz. Fakir Bulgar koyluleri boylece Islama girmisler, ilk baslarda tiyatral ama torunlari icin icsellestirilmis. Makedonya bir cografi ve tarighi bolge adidir. Makedonum demek sanki ben Egeyim, sanki ben Mezopotamim demek gibiyse nedir? Antonio Aldemir